بانوان روستايی نقشی کليدی در حمايت از خانواده و جوامع محلی در دستيابی به امنيت غذايی و تغذيه، توليد درآمد و بهبود معيشت روستايی و رفاه عمومی دارند. آنان به کشاورزی و صنايع روستايی کمک کرده و در اقتصاد محلی و جهانی سهم دارند.
بانوان روستايی وظايف و نقش‌های مختلف و متعددی بر عهده دارد؛ همسر، مادر، توليدکننده محصوالت زراعی و باغی، شرکت در فعاليت‌های دامداری، کاشت، داشت، برداشت، فناوری، بازاريابی و تهيه خوراک و غذا، کار برای دريافت دستمزد و صيانت و حفاظت از منابع طبيعی و محيط زيست از جمله فعاليت‌های آنان است؛ به طوری که به اهداف توسعه هزاره دست يابند.
با اين حال، هر روز در سراسر جهان، بانوان روستايی با محدوديت‌های ساختاری مختلفی مواجه می‌شوند که مانع از بهره‌مندی کامل آنان از حقوق بشر شده و از تالش‌های آن‌ها برای بهبود زندگي خود و خانواده و اطرافيان جلوگيری می‌شود.
بانوان روستايی 52 درصد از جمعيت جهان را تشکيل می‌دهند و در کشورهای در حال توسعه 34 درصد از نيروی کار کشاورزی را تامين می‌کنند که بيشتر مواد غذايی جهان را توليد می‌کند.
شواهد نشان می‌دهد اگر اين بانوان دسترسی مشابهی همانند مردان به منابع توليدی داشتند، می‌توانستند حدود 52 تا 42 درصد عملکرد مزارع و حدود 2.5 تا 3 درصد توليدات کشاورزی را در کشورهای در حال توسعه افزايش داده و باعث کاهش تعداد مردم گرسنه جهان بين 25 تا 21 درصد شوند.
برای همين جای تعجب نيست که دبير کل سازمان ملل، بانوان روستايی را ستون فقرات جوامع روستايی دانسته، جايی که می‌گويد: «بانوان در بسياری از خانوارها مسئوليت اصلی امنيت غذايی، فرصت‌های آموزشی و مراقبت‌های بهداشتی را بر عهده دارند.»
مديرکل سازمان ملل متحد در روز «بانوی روستايی» در سال 5222 بيان کرد که بانوان کشاورز روستايی می‌‍توانند باعث تغيير در توليد غذا و مصرف مواد غذايی شوند تا زمين و منابع به طور موثر و پايدار مورد استفاده قرار گيرند.
برای اين منظور آنان نيازمند سياست‌ها و سرمايه‌گذاری‌هايی هستند که باعث مشارکت فعال آنان در تصميم‌گيری شده و دسترسی آنان را به روش‌های کشاورزی و مقاوم در برابر تغييرات آب و هوا تسهيل می‌کند.» (سازمان ملل)
براي اين منظور صاحب‌نظران توسعه روستايی بر اين باورند که شناخت توانمندی‌ها و مهارت‌های بانوان روستايی و هدايت استعدادهای آنان می‌تواند در بهره‌برداری از ظرفيت‌های شبکه ملی موسسات نیکوکاری و خیریه، اين قشر عظيم اجتماعی موثر واقع شود، به عبارتی توجه به توانمندسازی آنان.
به معنای کلی، توانمندسازی آزادی انتخاب و عمل فرد و افزايش اقتدار و کنترل وی بر منابع و تصميماتی است که زندگی او را تحت تاثير قرار می‌دهد. هرچقدر افراد قدرت انتخاب بيشتری داشته باشند، کنترل بيشتری بر زندگی خود خواهند داشت.
به عنوان مثال، انتخاب‌های افراد فقير به ميزان زيادی به دليل نداشتن دارايی و ناتوانی در مذاکره با موسسات رسمی و غيررسمی محدود است.
توانمندسازی، فرايندی است تدريجی که در آن با ارتقای مهارت، آگاهی، ايجاد باور و اعتمادسازی می‌توان از ظرفيت‌ها و پتانسيل‌های بالقوه فرد برای رسيدن به اهداف توسعه‌ای بهره جست.
در بسياری از کشورهای در حال توسعه، راهبردهايی برای رفع موانع مشارکت عملی بانوان روستايی در توسعه پايدار اتخاذ شده است. توانمندسازی بانوان روستايی يکی از همين راهبردهاست که تنها به مفهوم بهره‌مندی بانوان از مزايا و نتايج برنامه‌های توسعه نيست، بلکه مستلزم مشارکت فعال آن‌ها در اجرای برنامه‌ها و طرح‌های توسعه است.
يکي از اقداماتی که کشورهای مختلف جهان برای مشارکت فعال بانوان روستايی در توسعه پايدار به کار گرفته‌اند، مشارکت بيشتر بانوان روستايی در مراکز و مجالس تصميم‌سازی است.
تحقيقات نشان می‌دهد بانوان نگرانی بيشتری برای محيط زيست داشته و از اين رو بيشتر به دنبال سياست‌های حمايت از محيط زيست هستند و در انتخابات نيز به رهبرانی که بر اين شعارها متمرکز باشند بيشتر تمايل نشان می‌دهند.
شواهد تحقيقاتی از 52 کشور توسعه يافته و 22 کشور در حال توسعه نشان می‌دهد کشورهايی که در پارلمان آن‌ها تعداد بانوان بيشتر باشد، احتمال بيشتری وجود دارد که لوايح پيشنهادی محيط زيست بين‌المللی و معاهدات مرتبط با آن تصويب شود.
نویسنده: فاطمه پاسبان، کارشناس انرژی
دیدگاه خود را بنویسید