احسان برگرفته از ریشه حُسن است که در دو معنای نعمت بخشیدن به دیگری و احسان در کار و عمل، کاربرد دارد و کسی که علم نیکویی را بیاموزد یا عمل نیکی را انجام دهد، از جمله نیکوکاران به حساب می‌آید.

احسان، یعنی نفع و نیکی رساندن به دیگران، بدون انتظار پاداش متقابل و جبران نیکی، به طوری‌که در نیکی، بهتر عمل کرده و به بدی در مرتبه‌ای پایین‌تر پاسخ دهیم، یا اینکه به دیگران خدمت کنیم بدون ‌آنکه در انتظار پاداش باشیم.

آنچه از آیات قرآن به دست می‌آید که احسان، نوعی گذشت از حق شخصی و ایثار است و به همین دلیل مولای متقیان، علی علیه‌السلام می‌فرماید: «مهم‌ترین جزء ایمان، احسان به مردم است».


احسان و نیکوکاری به چه معناست؟!

«امیر عباس‌تبار»؛ کارشناس علوم دینی در گفت‌وگو با خبرنگار رسانه بلاغ مازندران، با اشاره به اینکه احسان و نیکوکاری، یکی از اصول اساسی ارزش‌ها در جامعه اسلامی است، گفت: «احسان برگرفته از حُسن است که در دو معنای نعمت بخشیدن به دیگری و احسان در کار و عمل، کاربرد دارد.»

وی افزود: «کسی که علم نیکویی را انجام دهد می‌تواند آن عمل نیک خود را به دیگران بیاموزد و بر این اساس سخن امیرمؤمنان علیه السلام که می‌فرمایند «مردم به آنچه از کارهای شایسته و نیک می‌آموزند یا به آن عمل می‌کنند، نسبت داده می‌شوند»».


احسان؛ کمک کردن به دیگران برای رضای خدا  

«عباس‌تبار»، تصریح کرد: «واژه احسان به معنای انجام دادن کار نیک است و تمامی انسان‌ها باید با انجام کار نیک رضایت خداوند را جلب کنند و به دنبال جلب توجه برای خود نباشند.»

وی یادآور شد: «در برخی موارد افرادی برای خودنمایی کارهایی برای دیگران انجام می‌دهند و با بیان آن فعالیت، فردی را شرمنده اقدام خود می‌کنند که این از نیکی به دور است.»


14 اسفند؛ روز «احسان و نیکوکاری»


اوج احسان؛ خدمت خالصانه به مردم

«علی بهرامیان» کارشناس الهیات در گفت‌وگو با خبرنگار بلاغ، درباره احسان و نیکی، گفت: «در سخنان امامان معصوم علیهم السلام، کمک به برادر دینی، با صد مرتبه طواف واجب خانه خدا، برابری می‌کند.» 

وی افزود: «پس از اجرای حکم خدا و پیاده کردن احکام الهی، خدمت به محرومان، از شیرین‌ترین عبادت‌‌ها و سنت پیامبر و معصومان علیهم السلام است.»

«بهرامیان» تصریح کرد: «احسان و نیکی به دیگران، مانند دیگر اعمال نیکو آثار و برکاتی چون ایمنی از خطرات، خشنودی خداوند و ثواب معادل جایگاه رزمندگان و شهیدان بدر و احد به همراه دارد.

این کارشناس با اشاره به حدیثی از امام صادق علیه السلام درباره احسان و نیکی که فرمود «اگر از منزلت مؤمن در پیشگاه خدا آگاه باشید، در برآوردن حاجت او کوتاهی نخواهید کرد»، گفت: «در جامعه‌ای که بر مبنای الگوی اسلامی و مکتب علوی تشکیل شده است، مسلمان نمی‌تواند در برابر نیازها و گرفتاری‌های برادران دینی خود بی‌تفاوت باشد، بلکه با احساس مسئولیت، در پی کمک و رفع مشکلات آنان باید اقدام کنند.»


نیکوکاری؛ آرامش روحی و روانی

«علی بهرامیان» از آثار احسان و نیکوکاری به آرامش روحی اشاره و تصریح کرد: «احسان و نیکوکاری باعث تعدیل ثروت در جامعه شده و نظام طبقاتی را از بین می‌برد، دوستی و صمیمیت را بین افراد جامعه، ایجاد کرده و آمرزش گناهان انسان را موجب می‌شود.»

«بهرامیان» افزود: «سعادت و عاقبت به خیری انسان‌های نیکوکار در دنیا و آخرت تضمین شده است و موجب محبوبیت‌شان در پیشگاه خداوند می‌شود.»