کودکان به دلیل عدم توانایی در احقاق حقوق فردی و اجتماعی خود، از اقشار آسیبپذیر اجتماع هستند که حقوق آنها میتواند تحت تاثیر شرایطی از جمله فقر مالی و فرهنگی به راحتی پایمال شود.
در این میان نقش خانواده به عنوان منشأ عشق و بالندگی در تامین سلامت جسم و روان کودکان امری انکار ناشدنیست. آسیبپذیری یک خانواده عاملی اساسی برای آسیب رسیدن به جسم و روان هر کودک است.
فقر، اعتیاد، طلاق، بیکاری، مهاجرت اجباری و... همگی از عواملی هستند که یک خانواده را آسیبپذیر میسازند. کودکانی که در این خانوادهها به دنیا میآیند ناخواسته درگیر مشکلات و معضلات ناشی از این عوامل میشوند. این کودکان در فضایی ناآرام و ناسالم رشد کرده و فرصت شکوفاسازی استعدادهای خود را از دست میدهند.
کودکانی که خانوادههایشان دچار فقر و اعتیاد هستند اغلب ناچار میشوند از سنین پایین برای تامین هزینههای زندگی تلاش کنند. کار در سنین پایین کودکان را با خطرات بسیاری مواجه میکند؛ این کودکان اغلب فرصتهای آموزشی خود را از دست داده و ناچار به ترک تحصیل میشوند. کار طولانی مدت در سرما یا گرمای شدید در کنار عدم تغذیه مناسب سلامت جسمانی آنها را به خطر میاندازد. قرار گرفتن در محیطهای کاری نامناسب و حضور مداوم در خیابانها آنها را در معرض رفتارهای پرخطر و سوءاستفادههای جنسی قرار میدهد.
پیشنهاد مطالعه : مقاله «به دور از هیاهوهای کودکی، با کودکان کار»
به دلیل عدم حمایت و نظارت والدین، تعداد قابل توجهی از این کودکان جذب باندهای تبهکار شده و به عنوان حامل مواد مخدر مورد استفاده قرار گرفته و حتی دچار اعتیاد میشوند.
مشکلات فرهنگی خانواده و خشونت والدین که اغلب در والدین معتاد دیده میشود کودکان را تحت فشارهای روانی قرار داده و آنها را ناچار به فرار از منزل میکند که خود عواقب وخیمتری را در پی دارد.کودکانی که در معرض چنین فشارهای روحی و جسمی قرار دارند به سادگی و ناخواسته ممکن است دچار بزه شده و به عنوان فرد بزهکار در جامعه شناخته شوند. در تمام جوامع، کودکی که دچار بزه میشود لازم است از مراجع قضایی عبور کند اما باید گفت عبور یک کودک بزهدیده از مراجع قضایی نمیتواند راه حلی برای این معضل باشد بلکه تنها شرحی بر این معضل است.
متاسفانه به دلیل فقدان قوانین کارآمد برای جلوگیری از معضل بزه کودک و همچنین به دلیل فقدان ارگانهایی برای کمک به کودک بزه دیده در بازگشت به دامان اجتماع، نمیتوان آینده روشنی را برای این کودکان متصور شد. کودکان مظلومی که در تعیین سرنوشت خود نمیتوانند نقشی داشته باشند و به دلیل مشکلات خانواده و بیتفاوتی جامعه برای همیشه از حق داشتن زندگی سالم محروم میشوند.
بیتفاوتی جامعه نسبت به وضعیت این کودکان، به افزایش این معضل دامن زده و کودکان بی گناه بیشتری را قربانی این معضل میکند در حالی که افراد یک جامعه میتوانند همچون خانواده نقش تعیین کنندهای در احقاق حقوق از دست رفته این کودکان داشته باشند.
پیشنهاد مطالعه : مقاله «چگونه به کودکان کار کمک کنیم؟»
آئين طفلان مسلم، با محوريت کودکان و نوجوانان کار و خيابان - به طور کلي آنچه از آن با عنوان "بزهکاري نوجوانان" ياد ميشود - از جمله طرحهايي است که جمعيت امداد دانشجويي-مردمي امام علي(ع)، بر پايه ريشههاي عميق فرهنگي و ديني ايرانيان از سال 85 اقدام به برگزاري آن کرده است.
اين طرح از سال 85 به مدت 10 سال پی در پی از تاسوعا تا اربعين حسيني (ع) با شعار «براي طفلان مسلم ديروز ميگرييم، آيا براي طفلان مسلم امروز مي کوشيم؟» انجام پذیرفته است.
طرح بر اساس تحقيق و ريشهيابي و تامين بستر مناسب اجتماعي براي دستيابي اين افراد - به عنوان عضوي از جامعه اسلامي- به استانداردهاي بالاتر زندگي پایه ریزی و اجرا گردید.
در طرح مذکور عموماً رويکرد به سمت مددجوياني است که زمينه جرم نداشته و بر اثر حادثه به نوعي قرباني ناهنجاریهاي محيط اطراف خويش شدهاند.
طرح طفلان مسلم در سال 85 و با پیشنهاد موسس جمعیت با یک فاز مطالعاتی در رابطه با سیره و روش زندگانی امام حسین (ع) آغاز شد.
چندین ماه بحث و گفتگو و مراجعه به منابع مختلف دینی و تاریخی منجر به آشنایی با خطبهای شد که تا امروز کمتر از آن گفته شده است. این خطبه که پاسخ بسیاری از سوالات را در خود داشت؛ بعدها تبدیل به پرچم اعتقادی طرح گردید.
امام حسین (ع) این خطبه را یک سال قبل از واقعه عاشورا و در جمع بزرگان و علماي مدينه ايراد فرمودند:
«... شما اي بزرگان که در علم و دانش پرآوازه ايد! و در خير و نيکي زبانزد ديگران و در نصيحت و پند دادن شهره اين و آنيد!... افراد قوي و نيرومند شما را به حساب ميآورند و ضعيف و ناتوانان، شما را گرامي و محترم ميشمارند... آيا اين همه براي اين نيست که مردم اميدوارند که شما به احيای حقوق خداوند قيام کنيد؟...»
شعار طرح
براي طفلان مسلم ديروز مي گرييم، آيا براي طفلان مسلم امروز مي کوشيم؟
کمپین در حال اجرا:
کمپین نجات عباس، کمپین نجات میثم، کمپین نجات ابوالفضل
کمپینهای اجرا شده:
کمپین نجات علیرضا پ.، کمپین نجات نجات پیمان، کمپین نجات حمید، کمپین نجات سهیل(معروف به محسن چاووشی)، کمپین نجات رسول، شادمهر، رضا، احمد، یونس، لیلا س. و....
دیدگاه خود را بنویسید