آیین نامه درمانگاه‌های خیریه

اجراي ماده 10 قانون تشکيل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1364 و تبصره 2، ماده 1 و ماده 24 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارويی و مواد خوراکی و آشاميدنی، مصوب سال 1334 و اصلاحات سال 1367 و بندهای 12،13،15،16 ماده يک قانون تشکيلات و وظايف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مصوب سال 1367 ضوابط تاسيس و نحوه اداره موسسات پزشکي خيريه به شرح اين آیین نامه تصويب مي‌گردد.
ماده‌1: موسسات و مراکز بهداشتی درمانی خيريه موسساتی هستند که به صورت عام المنفعه و غير انتفاعی و هيئت امنای اداره و با کمک و مشارکت‌های مردمی توسط افراد خير و سازمانه ای خيريه برای ارائه خدمات بهداشتی، درمانی به مردم طبق ضوابط اين آیین نامه تشکيل می گردند.
ماده‌2: براي موسسه خيريه با رعايت ضوابط قانونی و اين آیين نامه پروانه خاص صادر می گردد.
ماده‌3: موسسات خيريه بايد طبق ضوابط قانونی در صورتی که موقوفه رسمی نمی‌باشد به ثبت رسيده و دارای ارکان زير باشند:
 الف- هيئت موسس
ب- هیئت امناء
ج- هيئت مديره
د- مدير عامل
ه- بازرس
 
ماده 4: هيات امنا موسسات خيريه بايد از افراد خوشنام و نیکوکار تشکيل شوند.
ماده 5: اساسنامه موسسات خيريه شامل ارکان مذکور، بايد به تصويب مراجع صلاحيت‌دار برسد.

 تبصره: وقف‌نامه موسسات موقوفه عام، در عوض اساسنامه خواهد بود.

ماده 6: به منظور گسترش فرهنگ خيريه و ساماندهی و تقويت و تسريع در امور موسسات خيريه و استفاده از تجارب و کمک‌های افراد خير و نيکوکار و ايجاد تشکيلات مناسب غير‌دولتی در اين امور دفاتر خدمات خيريه بهداشتی درمانی در راستانه و سازمان مرکزی خيريه بهداشتی درمانی کشور در تهران که مطابق اصول قانوني مربوطه خواهد بود. تشکيل و امور ذيل توسط هر يک از واحد های مذکور انجام خواهد شد.
 الف) دفاتر خدمات خيريه بهداشتی درمانی استان ها که شامل هيات اجرايی و يک دبير بوده و وظايف زير را بر عهده خواهد داشت.  
 1- هدايت و جذب مشارکت‌های مردمی در راستاي نيازهای بهداشتی درمانی استان منطبق بر طرح‌های مصوب وزارت بهداشت و در قالب شبکه جامع بهداشتی درمانی کشور
 2- تعيين اولويت‌ها در ارتباط با نيازهای ياد شده
 3- تاييد اوليه صلاحيت متقاضيان تاسيس مراکز بهداشتي درماني و گزارش آن به سازمان مرکزی
 4- نظارت مستمر بر عملکرد موسسات بهداشتی درماني خيريه در زمينه‌های اداری، مالی و فنی و گزارش آن به سازمان مرکزی بر اساس ضوابط و مقررات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی .
 5- مساعدت و همکاری لازم با افراد خير در جهت اخذ مجوزهای قانونی      
 7- طراحی و پي‌گيری مکانيسم‌های تشويقی و تسهيلاتی در جهت کاهش هزينه‌های بالا سري اعم از ماليات، عوارض، انرژی، بيمه و. . .
 8- سازماندهی ارتباطات با داخل و خارج از کشور در زمينه‌های علمی، پژوهشی، آموزشی، خدماتی و مالی درجهت گسترش کمی و کيفی فرهنگ خيريه
 تبصره1- در هر استان يک دفتر خدمات خيريه بهداشتي درماني قابل تشکيل خواهد بود .
 تبصره2- اساسنامه موسسه خيريه بهداشتي درمانی به پيشنهاد موسسه مرکزی خيريه بهداشتی درمانی کشور و تاييد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به تصويب مراجع ذی‌صلاح می‌رسد.
 ب) سازمان مرکزي خيريه بهداشتی درمانی کشور که از تجمع دفاتر خدمات خيريه بهداشتی درمانی استان‌ها در تهران تاسيس می‌شود و دارای وظايف زير است:
 1- سياست‌گذاری و برنامه‌ريزی، هدايت و جذب مشارکت‌های مردمی در امر بهداشت و درمان در قالب موسسات خيريه بهداشتی درمانی کشور در راستای سياست‌ها و برنامه‌ها و ضوابط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی.
 2- تعيين اولويت ها و نياز های بهداشتی درمانی و ابلاغ آن به موسسات خيريه بهداشتی درمانی استان‌ها.
 3- نظارت بر نحوه عملکرد موسسات خيريه بهداشتی، درمانی منطبق با ضوابط و مقررات اداری وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی .
 4- بررسی و اظهار نظر مشورتی در ارتباط با لغو موقت يا  دائم پروانه موسسات خيريه بهداشتی، درمانی.

ح) ارکان سازمان مرکزی خيريه بهداشتی ،درمانی کشور عبارتند از :
 1- شورای عالی
 2- رئيس شورا
 3- دبير شورا
 4- کميته های سياست‌داری و برنامه‌يزی
 تبصره - نحوه فعاليت سازمان مرکزی خيريه بهداشتی،درمانی کشور مطابق اساس نامه مربوطه که پس از تایيد وزارت بهداشت و درمان و آموزش پزشکی به تصويب مراجع صلاحيت دار می رسد خواهد بود.
ماده‌7: تا زمانی که دفاتر خدمات خيريه بهداشتی، درمانی استان‌ها و سازمان مرکزي خيريه بهداشتی درمانی کشور تاسيس نشده‌اند، دفتر فعلي خيريه بهداشتی درمانی مستقر در تهران وظايف مذکور در اين آیين نامه را عهده‌دار خواهد بود.

ماده‌8: مدارک و اطلاعات لازم براي بررسی تقاضای تاسيس موسسات خيريه بهداشتی درمانی :
 1- اسامی هيئت موسس که يک يا چند نفر پزشک بايد جز ترکيب آنان باشد
 2- تقاضای تاسيس با امضای مشترک هيات موسس
 3- ارائه پيش نويس اساس نامه پيشنهادی
 4- تنظيم و امضای تعهد نامه رسمی مبنی بر قبول رعايت شرايط خاص در اداره و بهره‌برداری موسسه به صورت غير‌انتفاعی
 5- احراز توان اجرائی موسسين توسط دفاتر خدمات خيريه بهداشتی درمانی استان‌ها.
 تبصره: ساير مدارک و اطلاعات مربوطه با هماهنگی سازمان خيريه بهداشتی درمانی کشور و از طريق اين سازمان توسط معاونت سلامت تهيه و به اطلاع موسسات خيريه بهداشتی درمانی کشور خواهد رسيد.
 ماده‌9: درخواست تاسيس موسسات موضوع اين آیين نامه از طريق دانشگاه يا دانشکده علوم پزشکي و خدمات بهداشتی -درمانی ذی‌ربط به واحد صدور پروانه‌ها ارسال مي‌گردد.
 ماده‌10: بررسی نهايي مدارک توسط واحد صدور پروانه‌های حوزه معاونت سلامت صورت مي‌گيرد.
 ماده‌11: در صورت تکميل بودن مدارک به ترتيب نوبت وصول تقاضا موضوع در کميسيون قانونی مربوطه موضوع ماده 20 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوراکی و آشاميدنی مصوب سال 1334 و اصلاحات 1367 مطرح و بر اساس رأي کميسيون اقدام بعدی صورت خواهد گرفت.
ماده‌12: در صورت تصويب کميسيون موضوع ماده 20 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی ،مجوز و يا پروانه های مربوط به احداث يا بهره برداری و يا تاسيس صادر خواهد شد.
ماده‌13: مجوز بهره‌برداری و يا پروانه تاسيس پس از معرفی مسئول فنی و تایيد صلاحيت وی توسط کميسيون قانونی مربوطه و تایيد دانشگاه/دانشکده علوم پزشکی ذی‌ربط مبنی بر تکميل امکانات و وسايل و تجهيزات و کارکنان فنی و اداری صادر می‌شود.
ماده‌14: موسسات خيريه بهداشتی درمانی از نظر ضوابط و تخلفات مشمول ضوابط آیين نامه موسسه پزشکی مربوط خواهند بود.

ماده‌15: نحوه اداره و ضوابط مالی و اداری موسسات خيريه بهداشتی درمانی بر اساس اصول ذيل خواهد بود :
 1- موسسات موضوع اين آیين نامه از نظر مالی بايد به نحوی اداره شوند که در هر زمان موسسه به صورت غير‌انتفاعی عام المنفعه باشد.
 2- سربرگ‌ها و قبوض و اسناد مورد استفاده در اينگونه موسسات بايد با نشان (آرم) و مشخصات موسسه خيره مورد استفاده قرار گيرد.
 تبصره: موسسات خيريه کشوری دارای آرم واحدی خواهند بود و می‌توانند در کنار آن آرم محلی نيز داشته باشند.
 3- موسسه بايد دارای دفاتر قانوني بوده و کليه امور مالی در آنها درج شود و اسناد مربوطه در امور مالی موسسه متمرکز و نگهداري گردد.
 4- حداکثر ميزان تعرفه‌های موسسات خيريه بهداشتی درمانی برابر با تعرفه‌های مصوب موضوع قانون بيمه همگانی خدمات درمانی می‌باشد.
 5- مراجعه کنندگان بی‌بضاعت به طور رايگان در اينگونه موسسات تحت مداوا و درمان و ارائه خدمات قرار خواهند گرفت. در مواردی که مراجعه‌کنندگان توان پرداخت حق‌العلاج به ميزان تعرفه‌های مقرر را نداشته باشند، به ميزان استطاعت از آنان حق‌العلاج و هزينه خدمات دريافت خواهد شد.

 6- منابع مالی موسسات خيريه بهداشتی-درمانی عبارتند از :
 - سرمايه‌گذاری اوليه موسسين
 - درآمدهای حاصله از ارائه خدمات
 - مشارکت و کمک‌های مردمی و موسسات خيريه
 - عوايد حاصله از صدقات و نذورات و خيرات

 ماده 16: سازمان‌های بيمه‌گر ذی‌ربط مکلف به عقد قرارداد همکاری خدمات درمانی با موسسات خيريه بهداشتی درمانی کشور مي‌باشند .
 ماده‌17: مسئولين موسسات موضوع اين آیین نامه موظف‌اند اسناد و مدارک مالی را در هر زمان جهت بررسی در اختيار کارشناسان دانشگاه‌ها يا دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی‌-‌درمانی و يا وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی و کارشناسان دفاتر خيريه بهداشتی درمانی استان‌ها قرار دهند .  
ماده‌18: علاوه بر تخلفاتی که بر طبق آیین نامه‌های مربوطه موجب اخطار يا لغو موقت يا دائم پروانه تاسيس می‌باشد، چنانچه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر اساس رسيدگی‌های دانشگاه‌ها و دانشکده‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی و دفاتر خدمات خيريه بهداشتی درمانی تشخيص دهند که امور مالی و نحوه عملکرد موسسات خيريه بر خلاف تعهدات مربوطه بوده و موسسه را از صورت غير انتفاعی خارج نموده باشد، با هماهنگی سازمان خيريه بهداشتی درمانی کشور موضوع در کميسيون قانونی تشخيص امور پزشکی مطرح و پروانه تاسيس حسب مورد به طور موقت يا دائم لغو خواهد شد.
ماده19: درصورتیکه دفاتر خدمات خيريه بهداشتی درمانی استان‌ها و سازمان مرکزی خيريه بهداشتی درمانی کشور در اجراي مفاد اين آیين‌نامه با دانشگاه‌ها و دانشکده‌هاي علوم پزشکی و خدمات بهداشتی هماهنگ نباشند وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی به نحو مقتضی تصميم لازم را اتخاذ خواهد نمود.
ماده 20: کليه آیين نامه‌های موسسات پزشکی مغاير با اين آیین نامه در قسمت مغاير  لغو می‌شود.
اين آیين نامه در تاريخ 1380/12/20 به تصويب رسيد. 

مطالب مرتبط:
ساختار سازمانی هیئت مدیره موسسات غیرانتفاعی طبق اساسنامه
وقف در حوزه سلامت؛ یک چهارم واحد‌های درمانی موقوفه‌اند