برگزاری نشست تخصصی در خصوص اجرای پیمان نامه حقوق کودک در ایران و منع خشونت با کودکان

این نشست با همت شبکه یاری کودکان کار  به مناسبت روز جهانی پیشگیری از کودک آزاری ( ۱۹ نوامبر، ۲۸ آبان) و روز جهانی تصویب پیمان‌نامه حقوق کودک (۲۰ نوامبر، ۲۹ آبان) در تاریخ ۲۸ آبان در سالن همایش بهزیستی استان تهران برگزار شد.

دبیر برنامه دکتر فاطمه قاسم زاده رئیس هیئت مدیره شبکه یاری کودکان کار، برنامه را با خوش‌آمد گویی به حضار در سالن و معرفی سخنرانان آغاز کرد.  

 پروفسور حسن عشایری استاد عصب شناسی دانشگاه علوم پزشکی تهران، درباره عملکرد مغز انسان توضیحات اجمالی ارائه داد و سپس با اشاره به کشف سلولهای آینه‌ای مغز که ۶ سال پیش انجام شده است، به معرفی دوره رشد زبان در کودک پرداخت. وی گفت: زبان تفکر و شناخت است و هویت و فرهنگ انسان را می سازد. بنابراین با به کار بردن کلمات مختلف در برابر کودک، در نحوه عملکرد مغز تأثیر میگذاریم. باید بتوان واژگان را تغییر داد. هرگونه آزار و آسیب به هیجانات کودک نوعی کودک‌آزاری است. مواظب این باشیم که کودک آزاری را فقط جنسی یا محرومیت‌های تدریس نبینیم. از دیدگاه عصب شناسی، محیط کودک بسیار مهم است. باید مراقب آلودگی و انفجار اطلاعات در مغز کودکان باشیم. درون جمجمه بسیار پیچیده تر از آن است که قبلا فکر می‌کردیم. 



دکتر حسن موسوی چلک رئیس انجمن مددکاری اجتماعی ایران، ضمن اشاره به برخی سیاستگذاری ها در حوزه کودک، آنها را گامی رو به جلو عنوان کرد. گرچه نقدهایی به قوانین تصویب شده وجود دارد ولی یک انقلاب در حوزه سیاست گذاری ها بوده است.
اولین بار در سال ۱۳۵۳ قانون کودکان بی سرپرست در کشور تصویب شد. اما بعد از ۴۰ سال در سال ۱۳۹۲ این قانون دوباره‌نگری و اصلاح شد. در زمان شکل گیری اورژانس اجتماعی، برخی از مقام‌های دولتی، وجود کودک آزاری در کشور را توهم عنوان کردند. اما امروزه کشور مصادیق آزار جنسی را پذیرفته است و این هم یک گام رو به جلو است. وی به چند عملکرد اشاره کرد که وجود آنها لازم و ضروری است. رسانه ها و موسسات مردم‌نهاد باید مطالبه‌گر باشند.
 ما هنوز در حوزه اجتماعی مطالبه‌گر حقوق شهروندی نیستیم و این بزرگترین ضعف ماست. باید نشست‌هایی برای ارزیابی سیاست‌های موجود داشته باشیم که مانند نقشه راه، تمام سازمان‌های مربوط دولتی و مردم‌نهاد را یک سو و یک جهت کند. سیاست‌گذاری‌ها باید با کمک شرکای اجتماعی که همان موسسات مردم‌نهاد هستند، انجام شود.آنها باید نقش‌شان را در تحقق این سیاست‌گذاری‌ها بیان کنند.
عملکرد یکی از موسسات مردم‌نهاد در هند، تنها انتشار قوانین و مصوبات جدید است و به کسانی که ذینفع هستند، آموزش می‌دهد. خیلی از فعالان در حوزه کودکان به آنچه در کشور رسمیت و مشروعیت دارد، واقف نیستند. انتشار قوانین وضع شده جدید، می تواند کمک کند که صدای موسسات مردم‌نهاد برای حمایت از حقوق شهروندی کودکان بیشتر شنیده شود. 



دکتر مهرنوش ابوذری عضو هیئت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران، فعال حقوق کودک با اشاره به ابعاد خشونت علیه کودکان در قوانین داخلی و بین المللی گفت: اعلامیه اعلامیه حقوق بشر ۱۹۴۸ در بند ۲ ماده ۲۵ مطرح می کند که مادران و کودکان باید مورد کمک ویژه قرار بگیرند. اولین نگاه حقوقدان در جامعه‌ای که تقریباً قوانین شرعی را نگاه میکند، باید در جهت حمایت از کودکان باشد. صرفنظر از اینکه منشأ وجودیشان ناشی از یک رابطه شرعی و قانونی یا از یک روابط آزاد است.
وی به سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در سال ۱۴۰۴ اشاره کرد که جامعه ایران را در سال ۱۴۰۴ جامعه ای سرشار از برابری تمام انسان‌ها اعم از مردان و زنان و کودکان و بزرگسالان پیش‌بینی می‌کند. جامعه‌ای که تمام تلاشش را برای استحکام خانواده به دور از فقر و تبعیض و و سوء‌استفاده و بهره‌کشی در نظر می گیرد. وی در ادامه گفت: به سال ۱۴۰۴ نزدیک می شویم، اما در مطالبه‌گری‌ها، چقدر این سند چشم انداز را در نظر میگیریم، بحثی هست که می‌توان روی آن تمرکز کرد.


دکتر محمود عباسی دبیر مرجع ملی کنوانسیون حقوق کودک، یکی از دلایل بروز آسیب‌های اجتماعی را فعالیت برخی شبکه‌های مجازی دانست و گفت از منظر جرم‌شناسی نباید برخی کودک آزاری ها را در فضای مجازی به نمایش گذاشت. چرا که این کار خودش جرم زاست.
کودکان کودکان برای رشد و شکوفایی بیشتر از سایرین نیاز به محیط امن دارند و هرگونه آسیب جسمی، روانی و عدم تامین نیازهای کودکان، نوعی کودک آزاری محسوب می‌شود.
برخی نحله‌های فکری، کودکان را از حداقل آموزش‌های خود‌مراقبتی محروم می‌کند و این آموزش خود‌مراقبتی که برخی افراد آنها را مورد تهاجم قرار دادند، امروزه مورد توجه است. به طوری که آیین‌نامه‌ای در حال آماده‌سازی است که آموزش خود‌مراقبتی باید در مدارس به طور جدی پیگیری و آموزش داده شود.

در این نشست که به همت شبکه یاری کودکان کار برگزار شد، جای بسیاری از فعالان حوزه کودک و موسسات مردم‌نهاد که در حوزه حقوق کودکان فعالیت می‌کنند، خالی به نظر می‌رسید.

 هم‌افزایی بین موسسات مردم‌نهاد مختلف با اهداف برابر در بکارگیری راهکارهای مطرح شده در این نشست، می‌تواند به بهبود عملکرد آنها کمک کند.
همه فعالان حقوق کودک در ایران با مشکلات بسیاری دست به گریبان هستند.
امید است که طرح مسئله های گوناگون به ارائه راهکارهای موثر در حوزه حمایت از حقوق کودکان ختم شود.