عدم اتکای منابع مالی موسسات خیریه به بودجه‌های دولتی یا بنگاه‌های اقتصادی پایدار، چالش مهم موسسات خیریه است. این مهم، اصل برنامه‌ریزی منسجم را با مشکل مواجه می‌سازد، زیرا ارایه خدمات و انجام تکالیف پذیرفته‌شده و اجرای تعهدات و حمایت‌های وعده داده شده این موسسات به جامعه‌هدف آنها که از اقشار آسیب‌پذیر جامعه هستند را با تنگنا و ناکامی مواجه می‌سازد.

زیرا موسسات خیریه آخرین پایگاهی هستند که اقشار آسیب‌پذیر به امید دریافت کمک و مساعدت به آنها مراجعه می‌کنند.

بخش مهم منابع مالی موسسات خیریه توسط نیکوکاران و خیران، اعضای تشکل‌ها و حامیان آنها یا از طریق نذورات و خیرات و صدقات مردم عادی تأمین می‌شود که جملگی به توان‌اقتصادی و درآمدهای معمول این بزرگواران و حامیان وابسته‌است

پرواضح است زمانی که یک نیکوکار و اهل‌خیر به‌هردلیل با کاهش و کمبود درآمد مواجه می‌شود، کمک‌های پرداختی وی به موسسات خیریه کاهش می‌یابد یا قطع می‌شود، طبیعی است که موسسات خیریه نیز نمی‌توانند و شایسته نیست که مشابه طلبکاران عمل کرده و درخواست دریافت کمک و مساعدت به خود را تکرار و اصرار کنند.

نتیجه چنین فرآیندی، کاهش ارایه خدمات این موسسات به اقشار آسیب‌پذیر و نیازمند جامعه است که این خود می‌تواند باعث نارضایتی و بروز چالش‌های اجتماعی دیگر شود.

اینجاست که نقش و جایگاه استراتژیک سیاست‌گذاری کلان ملی دولت مطرح می‌شود که بایستی در چنین شرایطی به یاری این موسسات بشتابد تا چرخه کمک‌رسانی قطع نشود.

سه راهکار دولتی :

  1. پیش‌بینی اعتبار خاص در بودجه‌های سالیانه دولت تا در این مواقع به‌صورت ارایه کمک‌های بلاعوض یا وام‌های بدون‌بهره به‌یاری موسسات خیریه بشتابد.
  2. اتخاذ سیاست‌های حمایتی و پشتیبانی‌کننده از طریق تشویق‌ و ترغیب و و ادارسازی بنگاه‌های اقتصادی کلان مالی برای اختصاص سهمی از منابع مالی و درآمدهای خود به موسسات‌خیریه برای جبران این کمبودها و ناتوانی‌ها و انجام مداخلات و حمایت‌ها توسط آنان
  3. انجام پشتیبانی و فراهم‌سازی تسهیلات توسط دولت برای انجام فعالیت‌های اقتصادی موسسات خیریه جهت حصول درآمدهای پایدار به‌منظور کمک‌رسانی به نیازمندان که البته این روش خود مباحث دیگری را به‌همراه دارد.

ذکر این نکته ضروری است آنچه عنوان شد، موضوع مهم همه موسسات خیریه کشور است البته به استثنای چند موسسه خیریه بسیار بزرگ که با اعمال مدیریت قوی و تبلیغات گسترده و…  بخش بزرگ حمایت‌های مردمی را به خود جذب می‌کنند. جا دارد همین‌جا از چند دستگاه حکومتی که خود را متولی موسسات خیریه می‌دانند، این پرسش را مطرح کنیم که برای مواجهه با این نوع موضوعات و چالش‌های دیگر موسسات خیریه که با سرنوشت این موسسات و زندگی اقشار آسیب‌پذیر و نیازمند جامعه وابسته است، چه کرده‌اند و چه برنامه‌ای دارند.

پاسخ ما این است، انجام تعامل سازنده و پیوسته و همکاری‌های مشترک و تبادل‌نظر بین دستگاه‌های حکومتی و موسسات خیریه که ما نه‌تنها آن را توصیه می‌کنیم بلکه به انجام آن اصرار داریم.


نوشتار کوتاه از نبی‌الله عشقی‌ثانی  مدیر موسسه خیریه فرهاد